Padaczka u psa. Jak ją rozpoznać? Jak wyleczyć?
Padaczka u psa jest zaburzeniem układu nerwowego, spowodowanym powtarzającą się nadmierną aktywnością neuronów w mózgu. Schorzenie objawia się trwałą skłonnością do występowania napadów drgawkowych.
Padaczka u psa. Jak ją rozpoznać? Jak wyleczyć?
Czy psy cierpią na padaczkę?
Na epilepsję podatni są zarówno ludzie, jak i psy. Padaczka u psa objawia się drgawkami, krótkotrwałą utratą wzroku i słuchu oraz kompulsywnym zachowaniem. Zaburzenie to może skończyć się śmiercią zwierzęcia, jeśli podczas napadu padaczkowego dojdzie do zadławienia i w jego konsekwencji do uduszenia. Ponadto podczas ataku, w następstwie niekontrolowanego zachowania, pies może doznać groźnych obrażeń. W przypadku braku leczenia lub stosowania nieskutecznej terapii choroba wykazuje tendencję do rozwijania się – drgawki mogą mieć cięższy oraz dłuższy przebieg i występować coraz częściej. Skutkuje to poważnym obciążeniem organizmu pupila, prowadzącym do znacznego osłabienia układu odpornościowego.
Padaczka u psa – przyczyny
Przyczyn wystąpienia padaczki u psa jest bardzo wiele, choć nie wszystkie są do końca zbadano. W większości przypadków padaczka jest schorzeniem dziedzicznym, uwarunkowanym genetycznie. Współczesne badania wykazują, że napady padaczkowe są następstwem nieskoordynowanej pracy komórek nerwowych, konsekwencją zakłócenia procesu powstawania impulsu nerwowego i jego transmisji między komórkami. Najprawdopodobniej w neuroprzekaźnikach, czyli związkach odpowiedzialnych za przekazywanie impulsów, dochodzi do zaburzenia reakcji chemicznych, co z kolei zakłóca prawidłowe funkcjonowanie komórek nerwowych.
Padaczka u psa – objawy
Głównym objawem padaczki u psa są nawracające ataki drgawkowe. Napady te przybierają zróżnicowaną formę, w zależności od postaci choroby. Uwzględniając obraz kliniczny, drgawki podzielono na dwa rodzaje: uogólnione i częściowe. Przed napadem mogą wystąpić m.in.: zaburzenia koordynacji ruchów, niespodziewane upadki, omdlenia, nagły niekontrolowany strach lub nieuzasadniona agresja, chodzenie bez celu, ukrywanie się. Drgawki uogólnione objawiają się gwałtownymi skurczami mięśni całego ciała, drżeniem ciała oraz mimowolnymi ruchami przypominającymi pływanie. W jej przebiegu dochodzi na ogół do utraty świadomości. Ponadto mogą pojawić się: wymioty, ślinotok, niekontrolowane oddawanie moczu lub wypróżnianie, szczekanie, piszczenie, skomlenie, klapanie zębami, wycie, nieskoordynowane ruchy. Ataki mogą trwać od kilku minut, nawet do pół godziny (w wyjątkowych przypadkach dłużej). Napad częściowy jest trudny do wykrycia gołym okiem. Może objawiać się drganiem pewnych grup mięśni, w różnych częściach ciała psa.
Co zrobić, gdy pies ma napad padaczkowy?
Pierwsza pomoc podczas napadu polega na ograniczeniu ruchu psa, aby zapewnić mu swobodę oddychania i zapobiec urazom. Najlepiej podłożyć coś miękkiego pod głowę pupila, a jeśli to możliwe wsunąć miękkie posłanie pod całe ciało. Głowę psa należy trzymać na boku, aby wymiociny lub ślina nie dostały się do krtani i pies się nie dusił. Podczas upałów warto zwilżyć brzuch i łapy zwierzęcia chłodną wodą. Ponadto należy uspokoić pupila, głaskać go, mówić do niego spokojnie i cicho. W miarę możliwości postarać się o zmniejszenie intensywności odgłosów wokół (zwłaszcza wysokich dźwięków), efektów świetlnych, a także usunąć z jego otoczenia przedmioty, które mogą mu wyrządzić krzywdę (np. odsunąć krzesło, stół).
Po zakończeniu krótkiego napadu należy zawieść psa do przychodni weterynaryjnej. Jeśli napad trwa dłużej niż 10 minut, należy pilnie wezwać weterynarza na miejsce. Istotnym elementem jest uważna obserwacja, zapamiętanie lub zapisanie cech napadu. Prowadzone zapisy stanowią wskazówkę i dodatkowe wsparcie dla lekarza weterynarii. Pomoce są informacje o długości napadów, godzinie ich występowania oraz co pupil robił przed i po napadzie. Aby zmniejszyć ryzyko pojawienia się kolejnych ataków, należy starać się chronić pupila przed czynnikami determinującymi objawy, czyli stresem, nadmierną aktywnością, zmęczeniem, jaskrawym światłem i bardzo głośnymi dźwiękami. W żadnym wypadku nie powinno się karcić zwierzęcia za atak!
Padaczka u psa – diagnoza
Rozpoznanie padaczki u psa rozpoczyna się od wyeliminowania innych możliwych przyczyn ataków. Na tym etapie badanie neurologiczne ma kluczowe znaczenie. Ocenę stanu czworonożnego pacjenta ułatwiają testy w zakresie poruszania się, ogólnego zachowania, świadomości, orientacji przestrzennej, a w szczególności reakcje neurologiczne kończyn oraz głowy. Badania te umożliwiają określenie czy układ nerwowy psa między poszczególnymi atakami funkcjonuje prawidłowo. Badanie neurologiczne jest bezbolesne, bezpieczne dla pupila i nie wiąże się z dyskomfortem. W celu doprecyzowania diagnozy i wykluczenia innych schorzeń lekarz weterynarii może zlecić przeprowadzenie dodatkowych badań, takich jak: badanie krwi i moczu. Diagnostyka padaczki u psa może obejmować również badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, USG jamy brzusznej, rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową głowy oraz RTG klatki piersiowej. Badanie EEG, wykonywane standardowo w diagnozowaniu padaczki u ludzi, w przypadku psów przeprowadzane jest bardzo rzadko. Sytuacja ta spowodowana jest ograniczoną dostępnością sprzętu, koniecznością znieczulenia czworonoga, a także znacznie trudniejszą interpretacją wyników takiego badania.
Padaczka u psa – jak leczyć?
Nowoczesna diagnostyka, współczesne leki i metody leczenia padaczki u psów mogą przedłużyć życie chorego zwierzęcia i sprawić, że będzie dobrze funkcjonował. Obecny stan wiedzy medycznej nie gwarantuje jednak całkowitego wyleczenia padaczki. Terapia opiera się przede wszystkim na podawaniu leków przeciwdrgawkowych, które mają za zadanie zminimalizowanie liczby napadów lub całkowitą ich eliminację. Dobór optymalnego leku to długotrwały proces, ponieważ lekarze muszą stopniowo wypróbowywać różne leki, aby znaleźć najlepszą opcję.
Pies w stanie padaczkowym musi znajdować się pod całodobowym nadzorem weterynarza. Wówczas podawane są jemu leki dożylne. Czworonożny pacjent poddawany jest również codziennym badaniom krwi, ocenie dobowej ilości wydalanego moczu, monitorowaniu pracy serca, utlenowania krwi, ocenie ciśnienia krwi, sprawdzeniu temperatury ciała. Dobierana jest także dieta, która w optymalny sposób zaspokaja potrzeby żywieniowe czworonożnego przyjaciela. Po ustabilizowaniu stanu pupil leczony jest jak inne psy. Niestety padaczka towarzyszyć już będzie kudłatemu pacjentowi zawsze, a leki przeciwpadaczkowe na ogół muszą być podawane do końca życia. Konieczne są także regularne okresowe badania i wizyty kontrolne u weterynarza.
Padaczka u psa – dieta i alternatywne metody leczenia
Dieta coraz częściej staje się elementem, który wspomaga proces leczenia różnych schorzeń. W przypadku padaczki u psa zastosowanie odpowiedniej diety w dużej mierze może przyczynić się do obniżenia ilości i intensywności napadów epileptycznych. Planując posiłki należy:
- unikać bogatego w węglowodany przetworzonego pożywienia, które pobudza i wzmaga zachowania nerwowe,
- ograniczać cukier w posiłkach, glukozę można podać wyłącznie po napadzie,
- unikać wzmacniaczy smaku i konserwantów, w szczególności aspartamu i glukonianu sodu,
- postawić na tłuszcze pochodzenia zwierzęcego (z mięsa i ryb) oraz wysokiej jakości białko – produkty rybne, mięsne i podroby muszą być podawane w odpowiednich proporcjach (zalecanych przez lekarza weterynarii).
Poleca się bogatotłuszczowa dieta ketogeniczna lub dieta Atkinsona (wzbogacenie posiłków o tłuszcz MCT, wyeliminowanie węglowodanów, ograniczenie cukrów). Najnowsze badania potwierdzają pozytywny efekt zastosowania diety ketogenicznej, która wpływa na poprawę stanu zdrowia oraz jakości życia psów. Bezpośrednie oddziaływanie na wybrane receptory w mózgu, usprawniają pracę układu nerwowego, co prowadzi do zmniejszenia częstotliwości ataków.
Ustalając menu, z niezbędnych węglowodanów złożonych, warto wybrać kaszę mannę i płatki owsiane oraz ryż (w niewielkich ilościach). Poza pełnowartościowym pożywieniem, zaleca się suplementację witamin i podawanie psu innych substancji odżywczych, w tym: witamin E , B1, B6, magnezu, tauryny, manganu, kwasów tłuszczowych omega-3, metioniny, glicyny, biotyny oraz L-karnityny. Ogromnie istotne jest dbanie o stan wątroby, która podczas leczenia padaczki u psa jest na ogół obciążona lekami przeciwpadaczkowymi. Aby umożliwić wątrobie regenerację, można podawać pupilowi specjalistyczne preparaty zawierające m.in.: ostropest plamisty, sylimarynę czy ornitynę. Składniki te mają działanie osłonowe i ułatwiają wydalanie toksyn z organizmu.
Wśród innych terapii wspomagających proces leczenia padaczki u psa wymienia się często akupunkturę oraz masaż uspakajający lub relaksacyjny. Zwolennicy tych rozwiązań twierdzą, że mogą one pomóc w kontrolowaniu napadów drgawkowych u czworonożnych pacjentów. Skuteczności tych metod nie potwierdzono jednak w badaniach klinicznych. Należy również pamiętać, że wprowadzenie każdej alternatywnej metody leczenia wymaga konsultacji z lekarzem weterynarii.
Jak wygląda codzienne życie z psem chorym na padaczkę?
Padaczka u psa to choroba o zróżnicowanym podłożu, odznaczająca się różnego rodzaju objawami. Najistotniejsze jest, aby pies dotknięty tym schorzeniem pozostawał pod stałą kontrolą weterynarza, który będzie regularne monitorował efekty terapii, zarówno w zakresie częstotliwości napadów, jak i ewentualnych niepożądanych skutków wprowadzonych leków. Bez wątpienia padaczka u psa stanowi trudne doświadczenie dla opiekuna. Choroba wymaga dużej cierpliwości, uwagi, stałego zaangażowania i kontrolowania postępów leczenia.
Opiekun musi również pamiętać o stworzenia bezpiecznego środowiska dla chorego pupila, a także nauczyć się udzielania pomocy w trakcie napadów. Warto jednak podkreślić, że dzięki odpowiedniej opiece i właściwemu leczeniu schorzenie można skutecznie kontrolować. Sumienne podawanie zapisanych leków, właściwa dieta i ograniczenie czynników sprzyjających atakom poprawiają w znacznym stopniu samopoczucie podopiecznego i sprawiają, że czworonożny przyjaciel, mimo padaczki, może cieszyć się dobrą formą i korzystać z życia przez wiele lat.
