PL 
EN
Uwielbiany na całym świecie jamnik jest oddanym towarzyszem, doskonałym stróżem, psem idealnym dla rodziny. Właściciele chwalą jamniki za ich bystry umysł i dobry kontakt z ludźmi. Rasa ta stanowiła inspirację dla takich osobowości jak: Napoleon, Anton Pawłowicz Czechow, Andy Warhol oraz Picasso.
Ten uroczy pies o krótkich nogach należy do najstarszej rasy ryjącej i jednych z najstarszych psów myśliwskich. Jamnik pojawił się po raz pierwszy w hodowlach około 600 lat temu w Niemczech. Mniej więcej w tym samym czasie przodkowie jamników pojawili się w Rosji. Długie, smukłe ciało jamnika, w połączeniu z mądrą i odważną osobowością sprawiły, że stał się groźnym przeciwnikiem dla drobnej zwierzyny. Regularną hodowlę jamnika prowadzono w Niemczech od XVII wieku. Działania hodowców zmierzały do stworzenia rasy idealnie przystosowanej do polowań na borsuki. Stąd też wzięło się określenie rasy „dachhund”, co w dosłownym znaczeniu oznacza „borsuczy pies”. Następnie z psów gończych wyselekcjonowano osobniki z najkrótszymi nogami, genetycznie utrwalając tę cechę.
Rasa uzyskała swój współczesny wygląd w 1814 roku. Następnie po skrzyżowaniu jamnika krótkowłosego z innym rasami psów otrzymano odmianę długowłosą i szorstkowłosą. Jamnik rozpoczął swoją przemianę w zwierzę domowe w XIX wieku. Odważny psiak szybko podbił serca ludzi, w tym członków rodziny królewskiej (królowej Wiktorii).
Oto sugerowane rozmiary, jakie będą pasować na dorosłe psy tej rasy. Zostały dobrane na podstawie długoletniego doświadczenia w szyciu akcesoriów oraz najczęstszych wyborów innych opiekunów psów tej rasy. Pamiętaj, tylko zmierzenie da 100% pewność - każdy pies jest inny.
Zgodnie ze standardami FCI (nr wzorca 148, grupa IV) jamnik jest psem myśliwskim do polowań, podlegający próbom pracy. Występuje w trzech różnych umaszczeniach: może mieć sierść gładką, szorstkowłosą lub długowłosą. Psy o gładkiej sierści stanowią oryginalną i nadal najpopularniejszą odmianę jamnika. Później hodowcy skrzyżowali gładkie jamniki ze spanielem i terierem, uzyskując w ten sposób dwie pozostałe odmiany.
W zasadzie dopuszcza się dowolny kolor umaszczenia jamnika i najczęściej spotykane są czworonogi o sierści czarnej podpalanej lub rudobrązowej. Jamniki szorstkowłose mają miękki podszerstek, pokryty krótką, grubą i twardą okrywą wierzchnią o szorstkiej fakturze. Występuje u nich również wydatna broda i brwi. Jamniki długowłose mają gładką, lśniącą, często falującą sierść, która jest dłuższa na uszach i pod szyją, tułowiem i za nogami.
Jamniki występują w dwóch rozmiarach: standardowym i miniaturowym. Standardowe osobniki, które były używane do polowań ważą do 10 kg, miniatury 4 – 6 kg. Kolor oczu jamników różni się w zależności od barwy i wzoru sierści. Gładkie jamniki, o jednolitym i dwukolorowym płaszczu, mają ciemne oczy, podczas gdy oczy pstrokatych osobników są niebieskie. Krótkie nogi jamników utrzymują je nisko nad ziemią, aby śledzić zapachy, a ich wąskie ciała, luźna skóra i duża klatka piersiowa pozwalają im czołgać się w norach. Szeroko zakończone łapy idealnie nadają się do kopania. Nawet oklapnięte uszy pomagają im wyrzucać ziemię na zewnątrz.
Jamnik zwraca uwagę swoim uroczym wyglądem, który może prowadzić do błędnego wniosku, że jest zabawnym psem – maskotką. Mimo niewielkich rozmiarów jamniki są nieustraszone i nieustępliwe. Ten mały piesek zagłębiał się w norach albo płoszył z nich swoją ofiarę i niejednokrotnie zaciekle z nią walczył. Pomimo, że współczesne jamniki są bardziej psami domowymi, rasa zachowała swoją zadziorność. Psy te nadal lubią kopać dziury (np. w ogródku) i zagrzebywać się w kocach na legowisku lub w pościeli na łóżku.
Jamnik jest energicznym i niezwykle czujnym czworonogiem. Potrafi podnieść głośny alarm na widok nieznajomych. Przedstawiciel tej rasy uchodzi za bardzo zabawnego psa, który posiada umiejętność skupiania na sobie uwagi. Ważne jest jednak wczesne uspołecznienie jamnika. Pomimo reputacji dość upartego i psotnego pupila jest podatny na trening posłuszeństwa. Oczywiście kluczem do sukcesu wychowawczego jest przyjazne podejście, cierpliwość i konsekwencja.
Jamnik doskonale nadaje się zarówno dla samotnej osoby dorosłej, rodziny z dziećmi, jak i osób starszych. Właściciele powinni być jednak cierpliwi, wyrozumiali i posiadać duże poczucie humoru. Przyjmując psa tej rasy pod swój dach warto jednak pamiętać, że źle znosi pokonywanie schodów. Należy mu to ułatwić, aby złagodzić skakanie, które może poważnie uszkodzić biodra i dyski jamnika. Dlatego trzeba wziąć pod uwagę to, że Twój pies może wymagać częstego podnoszenia. Drugą kwestią jest konieczność zachęcania pupila do codziennych aktywności, ponieważ otyłość jest dużym problemem tej rasy. Receptą mogą być trzy niedługie spacery dziennie.
Wszystkie trzy odmiany jamnika zrzucają niewielkie ilości sierści. Uznawane są za hipoalergiczną rasę i nawet po długim spacerze pozostają zazwyczaj czyste. Jedynie ich łapy wymagają pielęgnacji, zwłaszcza po energicznej sesji kopania w ziemi. Jamnik gładkowłosy jest bardzo łatwy w utrzymaniu, wystarczy tylko raz w tygodniu przetrzeć jego sierść ręcznikiem lub wyszczotkować. Długowłose osobniki potrzebują częstszego szczotkowania, natomiast jamnik szorstkowłosy jest najbardziej wymagający z całej trójki. Należy go regularnie szczotkować oraz często przycinać brodę i brwi. Ponadto wszystkie odmiany wymagają cotygodniowej pielęgnacji uszu, dbałości o zęby i pazury.
Jamnik zdobył wielką popularność w USA, gdzie został sprowadzany już w 1885 r. Z powodu wydłużonej i wąskiej budowy nazwano go tam „psem kiełbaską” (hotdog).
Kolorowy jamnik o imieniu Waldi był pierwszą oficjalną maskotką letnich Igrzysk Olimpijskich w Monachium w 1972 roku. Wytyczono nawet trasę maratonu w kształcie jamnika.
Pierwszym pomyślnie sklonowanym psem jest jamnik o imieniu Winnie, którego jest idealną kopią dawcy i zdrowym psem.
Jamniki są długowieczną i zdrową rasą psów, na ogół żyją od 13 do 16 lat. Jeden z jamników, suczka o imieniu Chanel, ustanowiła rekord Guinnessa, jako najdłużej żyjący pies. Odeszła w wieku 21 lat.
Jacques-Yves Cousteau miał jamniki Bule i Scafandrier, bez których żadna wyprawa morska nie mogła się obejść.
Organizm psa jest unikalnym systemem, w którym zachodzi wiele procesów biochemicznych, warunkujących poziom rozwoju fizycznego i intelektualnego czworonoga. Prawidłowe funkcjonowanie hormonów ma wpływ na właściwą pracę narządów wewnętrznych, równowagę całego organizmu i w konsekwencji na zdrowie oraz długość życia pupila. Niestety, zaburzenia układu hormonalnego mogą prowadzić do różnych schorzeń, między innymi do tak złożonej choroby jak choroba Cushinga u psa.
Chart angielski, zwany również whippet, jest smukłym, średniej wielkości psem, który został wyhodowany do polowania na małą zwierzynę. Ten pełen wdzięku, obdarzony łagodnym zrównoważonym temperamentem czworonóg to wyśmienity materiał zarówno na mistrza psich sportów, jak i domowego pupila.
Wilczak czechosłowacki jest dość młodą rasą psa, która powstała w wyniku skrzyżowania owczarka niemieckiego i wilka karpackiego. Psy te były hodowane do użytku w wojsku, akcjach poszukiwawczych i służbie wartowniczej. Po swoich wilczych przodkach odziedziczyły nie tylko imponujący wygląd, ale także charakter. Są to zwierzęta niezależne i nieustraszone, a jednocześnie bardzo lojalne i oddane.